Indisch Maçonniek Tijdschrift 1931
Het Zuiderkruis
Op maandagavond 10 augustus 1931 presenteert ‘broeder’ Jacob de Jel (staand 2de van links) in de tempel van de vrijmetselaars-loge Het Zuiderkruis te Batavia in Nederlands-Indië zijn ‘bouwstuk over het Bahaïsme’.
Onderwijzer Jacobus Nicolaas de Jel (1882-1951) was afkomstig uit Delfshaven (nabij Rotterdam) en in september 1908 samen met zijn echtgenote naar Nederlands-Indië (nu Indonesië) vertrokken. Na daar aanvankelijk door het gouvernement op verschillende plaatsen te zijn aangesteld, was het echtpaar ten slotte in 1914 naar de hoofdstad Batavia (nu Jakarta) verhuisd. Daar werden hun drie kinderen geboren, en daar was De Jel vanaf 1927 werkzaam als leraar Engels voor het middelbaar onderwijs.
In Indië was De Jel toegetreden tot de Orde van Vrijmetselaren, een levensbeschouwelijke broederschap die is georganiseerd in zogenoemde ‘loges’. Daarvan zijn er in Nederlands-Indië op dat moment 21, met een totaal ledental van ruim 1.300. Ten tijde van zijn lezing over het Bahaïsme is De Jel ‘voorzittend meester’ van de 46 broeders tellende loge Het Zuiderkruis - een loge waaraan hij al sinds haar oprichting in 1918 is verbonden.
Wat De Jel ertoe bracht om voor zijn ‘bouwstuk’ het Bahaïsme tot onderwerp te kiezen is niet bekend, maar hij ontleent naar eigen zeggen zijn ‘overzicht’ aan het Baha’i Year Book uit 1928.
Van de presentatie van De Jel’s bouwstuk wordt verslag gedaan in het het Indisch Maçonniek Tijdschrift - een maandblad ván en vóór vrijmetselaars (in het Frans maçons). Zo’n verslag was gebruikelijk en werd bijvoorbeeld ook gepubliceerd toen broeder Bron van de loge Arbeid Adelt te Makassar op Celebes (nu Sulawesi) in november 1927 De Jel was voorgegaan met eenzelfde presentatie over ‘De Baha’i Beweging’. Dat ‘interessante bouwstuk’ was indertijd ‘met grote aandacht’ gevolgd, ‘vooral waar de meeste Broeders met deze beweging niet bekend waren.’ En zo’n verslag zal opnieuw verschijnen als F.H. Remmers in december 1931, dus ná De Jel, zijn broeders van vrijmetselaarskring Cheribon op West-Java ‘bevoordeelt met zijn uitvoerige en mooie bouwstuk over het Bahaïsme’.
Bijzonder is dat het verslag van De Jel’s bouwstuk in het Indisch Maçonniek Tijdschrift deze keer vergezeld gaat van een bijbehorend artikel van zijn hand, getiteld ‘De Baha’i-Beweging’.
De Baha'i Beweging
Bronnen - Vrijmetselarij Museum, Den Haag; [Geen auteur]: Gedenkboek van de Vrijmetselarij in Ned. Oost-Indië 1767-1917 — van Dorp & Co. Semarang-Soerabaja-'s Gravenhage, 1917; Indisch Maçonniek Tijdschrift.
Ga terug naar: Nederlandse Geschiedenis